Kary nakładane przez GIIF w kontekście procedur AML

Ile wynosi kara za AML? Kto musi zapłacić? Czy pracownik ponosi odpowiedzialność? W jakim trybie jest nakładana kara i jak odwołać się skutecznie? Kto nakłada kary za brak procedur AML?

Jesteś przedsiębiorcą? Zastanawiasz się dlaczego procedury AML są tak ważne w Twojej organizacji? Zapraszamy do lektury.

Co to jest AML?

Procedury AML/CFT (ang. Anti Money Laudering/ Counter Financing of Terrorism) czyli mechanizm prawny zabezpieczający przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.  W Polsce zasady wdrożenia, przestrzegania, a także nadzoru i penalizacji niektórych działań określa ustawa o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu z 2018 roku. Polskie przepisy są w dużej mierze odpowiedzią na wdrożenie przepisów prawa europejskiego i standardów międzynarodowych w przedmiotowym zakresie. Taka internacjonalizacja przepisów spowodowana jest tym, że zjawisko prania pieniędzy jest groźne nie tylko dla  gospodarek w poszczególnych państwach, ale także dla gospodarki  w skali globalnej. Zjawisko prania pieniędzy ułatwia popełnianie przestępstw pospolitych,  a precyzyjnie ujmując – pozwala na wprowadzanie do obiegu środków pieniężnych pochodzących z przestępstwa.

Procedury AML wdraża się w organizacjach, zwanych w ustawie (art. 2) instytucjami  obowiązanymi. Celem procedur jest wprowadzenie ustandaryzowanych mechanizmów prewencyjnych.

Kto sprawuje nadzór nad wdrożeniem AML?

Instytucje obowiązane mają za zadanie wdrożyć i przestrzegać, a także stosować procedury AML. Najważniejszym obowiązkiem jest rozpoznanie ryzyka i stosowanie odpowiednich, opisanych w ustawie środków bezpieczeństwa. Proces prawidłowego wdrożenia kontroluje Generalny Inspektor Informacji Finansowej, Prezes NBP i Komisja Nadzoru Finansowego. GIIF ma również prawo nakładać kary administracyjne za brak procedur lub ich niestosowanie przez instytucję obowiązaną – w myśl art. 147 – 149 Ustawy AML.

Kary administracyjne w związku z AML

GIIF może nałożyć karę w postaci:

– kary pieniężnej,

– obowiązku zaprzestania dokonywania określonych czynności,

– publikacji informacji o instytucji obowiązanej, a także o zakresie naruszenia przepisów ustawy AML przez tę instytucję w BIP na stronie internetowej ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Ile może wynieść kara administracyjna? Podmiot uprawniony może ją nałożyć do wysokości dwukrotności kwoty osiągniętej korzyści lub uniknionej straty przez instytucję obowiązaną w wyniku naruszenia. Jeżeli określenie wyżej wymienionej kwoty nie jest możliwe, wówczas kara może osiągną kwotę 1 000 000 euro.  Doprecyzowanie kar odnosi się do beneficjenta rzeczywistego.
Beneficjent rzeczywisty, który nie dokonał zgłoszenia lub aktualizacji informacji  w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych, w terminie wskazanym w ustawie lub podał informacje niezgodne ze stanem faktycznym, podlega karze pieniężnej do wysokości 50 000 zł.

Podmiot prowadzący działalność na rzecz spółek lub trustów za wykonywanie takiej  działalności bez uzyskania wpisu do rejestru działalności na rzecz spółek lub trustów, podlega karze pieniężnej do wysokości 100 000 zł.

Podmiot prowadzący działalność w zakresie walut wirtualnych, który wykonuje tę działalność bez uzyskania wpisu do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych, podlega karze pieniężnej do wysokości 100 000 zł.

W przypadku stwierdzenia naruszenia przez instytucję obowiązaną obowiązków określonych w ustawie organy nadzoru mogą nałożyć na osobę odpowiedzialną (członka zarządu) za wykonanie obowiązków określonych w ustawie w czasie, w którym naruszono te przepisy, karę pieniężną do wysokości 1 000 000 zł.

Przegląd najnowszych kar nakładanych przez GIIF

GIIF nakłada kary na podmioty – instytucje obowiązane w różnych sektorach. Wysokość kar jest naprawdę bardzo różnorodna, jak możemy zobaczyć dokonując analizy komunikatów GIIF.

Warto zauważyć, że od kar nakładanych w trybie administracyjnym przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Jest ona w tym przypadku rzadko wykorzystywana przez podmioty ukarane, aczkolwiek zdarza się, jak miało to miejsce w sprawie kary nałożonej na Bank Ochrony Środowiska S.A. za niedopełnienie obowiązku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego, o których mowa w art. 33 ust. 1 i art. 34 ust. 1 pkt 2 i 4 ustawy oraz niedopełnienie obowiązku określonego w art. 34 ust. 3 ustawy, tj. obowiązku dokumentowania zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego. Kara wyniosła 3 700 000 zł, ale bank złożył skargę do WSA (Wojewódzki Sąd Administracyjny) i sąd uchylił decyzję o karze, choć wyrok nie jest jeszcze prawomocny.

Na przykład za niedostosowanie procedury AML i niestosowanie analizy ryzyka oraz adekwatnych środków bezpieczeństwa instytucja obowiązana została ukarana karą administracyjną w wysokości 18 500 zł. Jedna z kancelarii prawnych za niewprowadzenie procedury, w tym procedury analizy ryzyka poniosła karę 4 500 zł.

Kantor wymiany walut poniósł karę w wysokości 5 000 zł za nieprzekazanie do Generalnego Inspektora  informacji o przeprowadzeniu transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych, których równowartość przekracza 15 000 euro, w terminie 7 dni od dnia ich przeprowadzenia ,a także za przekazanie do Generalnego Inspektora  informacji  o przeprowadzeniu transakcji kupna lub sprzedaży wartości dewizowych przekraczających równowartość 15 000 euro, z nieprawidłowymi danymi dotyczącymi rodzaju przeprowadzonych transakcji. Kancelaria notarialna za niedopełnienie obowiązków sporządzenia oceny ryzyka oraz zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego  i zapewnienia udziału osób wykonujących obowiązki związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w programach szkoleniowych, została ukarana karą administracyjną w wysokości 10 000 zł.

Przykłady można mnożyć. Natomiast wnioski nasuwają się same – GIIF i inne organy uprawnione do nakładania kar administracyjnych nie próżnują i działają. Kontrole dotyczą już nie tylko dużych podmiotów jak banki i inne instytucje finansowe, ale także zwykłych mikro oraz małych przedsiębiorców. Można zauważyć, że są to przede wszystkim podmioty szczególnie wyeksponowane na ryzyko prania pieniędzy. Jaki jest wniosek? Nie można bagatelizować obowiązków, jakie nakłada ustawa z 2018 roku w zakresie AML, ponieważ przestrzeganie tych procedur zwiększa globalnie bezpieczeństwo w obrocie gospodarczym.

Uniknij kar AML! Wystarczy do tego poniższy pakiet!